ابزار ارزیابی شناختی برای حافظه در این مركز ابزار حرفه ای پیشرو است که از مجموعه ای از تست ها و انواع تکالیف تشکیل شده است که برای ارزیابی وجود علائم، ویژگی ها و اختلالات در فرآیند شناختی مرتبط با حافظه طراحی شده است.
تست حافظه یک منبع علمی است که غربالگری ذهنی کاملی را ارائه می دهد و به ما امکان می دهد نقاط قوت و ضعف روانی را درک کنیم و سطح خطر کاهش ظرفیت حافظه را ارزیابی کنیم. این تست برای کودکان بالای هفت سال، نوجوانان و بزرگسالان در نظر گرفته شده است.
کاهش عملکرد حافظه مشکلی است که می تواند به طور قابل توجهی بر زندگی روزمره ما تأثیر بگذارد. توصیه می کنیم زمانی که می خواهید وضعیت ظرفیت حافظه خود را ارزیابی کنید یا علائم مربوط به کاهش کارکرد این حوزه شناختی را بررسی کنید، ارزیابی شناختی انجام دهید. استفاده از ارزیابی شناختی به عنوان مکمل تشخیص حرفه ای و نه به عنوان جایگزینی برای ارزیابی بالینی مهم است.
در ادامه به تعریف حافظه، انواع حافظه، نحوه شکل گیری آن و غيره پرداخته می شود.
حافظه چیست و انواع آن کدام اند؟ حافظه چیست؟
حافظه به فرآیندهایی اطلاق می شود که برای کسب، ذخیره، نگهداری و بعداً بازیابی اطلاعات استفاده می شود. سه فرآیند اصلی در حافظه وجود دارد: رمزگذاری، ذخیره سازی و بازیابی.
حافظه برای همه زندگی ما ضروری است. بدون خاطره ای از گذشته، نمی توانیم در حال فعالیت کنیم یا به آینده فکر کنیم. ما نمی‌توانیم آنچه را که دیروز و امروز انجام داده‌ایم یا فردا انجام خواهیم داد را به خاطر بسپاریم. بدون حافظه نمی توانستیم چیزی یاد بگیریم.
حافظه چگونه شکل می گیرد
به منظور ایجاد یک حافظه جدید، اطلاعات باید به شکل قابل استفاده تغییر داده شود که از طریق فرآیندی به نام رمزگذاری رخ می دهد. هنگامی که اطلاعات با موفقیت رمزگذاری شد، باید برای استفاده بعدی در حافظه ذخیره شود.
محققان مدت‌ها بر این باور بودند که خاطرات به دلیل تغییرات در نورون‌های مغز شکل می‌گیرد. امروزه، کارشناسان بر این باورند که خاطرات از طریق اتصالات بین نورون ها (سلول های عصبی) ایجاد می شود، اعم از تقویت اتصالات موجود یا رشد ارتباط های جدید.
حافظه در نتیجه فعال شدن مجدد گروه خاصی از نورون ها است که از تغییرات مداوم در قدرت اتصالات بین نورون ها تشکیل می شود. اما چه چیزی به گروه خاصی از نورون ها اجازه می دهد تا بیش از هر گروه دیگری از نورون ها دوباره فعال شوند؟
پاسخ این سوال انعطاف پذیری سیناپسی است. این اصطلاح تغییرات مداوم در قدرت اتصالات بین سلول های مغز به نام سیناپس را توصیف می کند. این اتصالات بسته به زمان و تعداد دفعاتی که در گذشته فعال شده اند می توانند قوی تر یا ضعیف تر شوند. اتصالات فعال قوی تر می شوند، در حالی که آنهایی که استفاده نمی شوند ضعیف تر می شوند و در نهایت می توانند به طور کامل ناپدید شوند.
به همین دلیل است که مرور و تکرار اطلاعات توانایی به خاطر سپردن آنها را بهبود می بخشد. هر بار که اطلاعات تکرار و تمرین شود، ارتباطات بین سیناپس هایی که آن حافظه را ذخیره می کنند، تقویت می شود.
بیشتر این حافظه ذخیره شده در اکثر مواقع خارج از آگاهی ما قرار دارد، به جز زمانی که واقعاً نیاز به استفاده از آن داریم. فرآیند بازیابی حافظه به ما اجازه می دهد تا حافظه های ذخیره شده را به سطح خودآگاه بیاوریم.
فرآیند بازیابی حافظه به چه صورت است
هنگامی که اطلاعات رمزگذاری و در حافظه ذخیره شد، برای استفاده باید بازیابی شوند. بازیابی حافظه تقریباً در هر جنبه ای از زندگی روزمره مهم است، از یادآوری محل پارک ماشینتان گرفته تا یادگیری مهارت های جدید.
عوامل زیادی وجود دارند که می توانند بر نحوه بازیابی اطلاعات از حافظه بلند مدت تأثیر بگذارند. بدیهی است که این فرآیند همیشه کامل نیست. برای درک کامل این فرآیند، مهم است که در مورد اینکه دقیقاً بازیابی چیست و همچنین عوامل زیادی که می‌توانند بر نحوه بازیابی اطلاعات تأثیر بگذارند، بیشتر بدانید.
بنابراین بازیابی دقیقاً چیست؟ به زبان ساده، بازیابی فرآیند دسترسی به حافظه های ذخیره شده است. زمانی که در حال شرکت در امتحان هستید، باید بتوانید اطلاعات آموخته شده را از حافظه خود بازیابی کنید تا به سوالات آزمون پاسخ دهید.
چهار راه اساسی وجود دارد که در آن می توان اطلاعات را از حافظه بلند مدت استخراج کرد. نوع نشانه های بازیابی موجود می تواند بر نحوه بازیابی اطلاعات تأثیر بگذارد. نشانه بازیابی یک سرنخ است که برای شروع بازیابی حافظه بلند مدت استفاده می شود.
مشکلات مربوط به بازیابی حافظه
البته، روند بازیابی همیشه بی نقص کار نمی کند. آیا تا به حال احساس کرده اید که پاسخ یک سوال را می دانید، اما نمی توانید اطلاعات را کاملاً به خاطر بیارید؟ این پدیده به عنوان تجربه «نوک زبان» شناخته می شود. ممکن است مطمئن باشید که این اطلاعات در جایی در حافظه شما ذخیره شده است، اما نمی توانید به آن دسترسی پیدا کرده و آن را بازیابی کنید.
شکست در بازیابی اطلاعات یک توضیح رایج برای این است که چرا فراموش می کنیم. اطلاعات آنجا هستند، اما به نظر می رسد ما به آنها دسترسی نداریم. چرا؟ در بسیاری از موارد، این امر به این دلیل است که ما نشانه‌های بازیابی کافی برای تحریک حافظه را نداریم. در موارد دیگر، اطلاعات مربوطه ممکن است هرگز به طور واقعی در حافظه رمزگذاری نشده باشد.
حافظه ها چقدر دوام دارند؟
برخی از حافظه ها بسیار کوتاه هستند و فقط چند ثانیه طول می کشند و به افراد اجازه می دهند اطلاعات حسی جهان را دریافت کنند.
برخی از حافظه ها می توانند بسیار طولانی تر، روزها، هفته ها، ماه ها یا حتی دهه ها ماندگار شوند. بیشتر این حافظه های بلند مدت خارج از آگاهی فوری قرار دارند، اما در صورت نیاز می توانند به سطح خودآگاه برسند.
انواع حافظه
در حالی که چندین مدل مختلف از حافظه پیشنهاد شده است، مدل مرحله ای حافظه اغلب برای توضیح ساختار و عملکرد اصلی حافظه استفاده می شود. این نظریه که ابتدا در سال 1968 توسط ریچارد اتکینسون و ریچارد شیفرین ارائه شد، سه مرحله جداگانه از حافظه را ترسیم می کند: حافظه حسی، حافظه کوتاه مدت و حافظه بلند مدت.
حافظه حسی
حافظه حسی اولین مرحله حافظه است. در این مرحله، اطلاعات حسی از محیط برای مدت زمان بسیار کوتاهی ذخیره می‌شود، معمولاً بیش از نیم ثانیه برای اطلاعات دیداری و سه یا چهار ثانیه برای اطلاعات شنیداری.
مردم فقط به جنبه های خاصی از این حافظه حسی توجه می کنند. توجه به حافظه حسی باعث می شود که برخی از این اطلاعات به مرحله بعدی منتقل شوند یعنی حافظه کوتاه مدت.
حافظه کوتاه مدت
حافظه کوتاه مدت که به عنوان حافظه فعال نیز شناخته می شود، اطلاعاتی است که ما در حال حاضر از آن آگاه هستیم یا به آن فکر می کنیم. حافظه کوتاه مدت برای عملکرد روزانه ضروری است، به همین دلیل است که تجربه از دست دادن حافظه کوتاه مدت می تواند خسته کننده و حتی ناتوان کننده باشد.
حافظه کوتاه مدت دارای سه جنبه کلیدی است:
- ظرفیت محدود (فقط حدود 7 مورد را می توان در یک زمان ذخیره کرد)
- مدت زمان محدود (ذخیره سازی بسیار شکننده است و اطلاعات می تواند با حواس پرتی یا گذشت زمان از بین برود)
- رمزگذاری (در درجه اول صوت، حتی ترجمه اطلاعات دیداری به صداها).
در حالی که بسیاری از حافظه های کوتاه مدت ما به سرعت فراموش می شوند، اما توجه کردن به این اطلاعات به آن ها اجازه می دهد تا به مرحله بعدی یعنی حافظه بلند مدت منتقل شوند. بیشتر اطلاعات ذخیره شده در حافظه کوتاه مدت تقریباً بین 20 تا 30 ثانیه نگهداری می شود.
عدد جادویی 7 (به علاوه یا منهای دو) شواهدی برای ظرفیت حافظه کوتاه مدت ارائه می دهد. بیشتر بزرگسالان می توانند بین 5 تا 9 مورد را در حافظه کوتاه مدت خود ذخیره کنند. این ایده توسط میلر (1956) مطرح شد و او آن را عدد جادویی 7 نامید. او فکر می‌کرد که حافظه کوتاه‌مدت می‌تواند 7 مورد (به اضافه یا منهای 2 مورد) را در خود جای دهد، زیرا فقط تعداد معینی «جا» دارد که می‌توان اقلام را در آن ذخیره کرد.
با این حال، میلر میزان اطلاعاتی را که می توان در هر جا نگهداری کرد، مشخص نکرد. در واقع، اگر بتوانیم اطلاعات را به اطلاعات کوچکتر تکه کنیم، می توانیم اطلاعات بیشتری را در حافظه کوتاه مدت خود ذخیره کنیم.
حافظه بلند مدت
حافظه بلند مدت مرحله نهایی مدل حافظه چندگانه پیشنهاد شده توسط اتکینسون-شیفرین است که حفظ پایدار اطلاعات و مهارت ها را فراهم می کند.
از نظر تئوری، ظرفیت حافظه بلندمدت می‌تواند نامحدود باشد و محدودیت اصلی برای یادآوری، دسترسی به اطلاعات است و نه در دسترس نبودن اطلاعات.
حافظه بلند مدت به ذخیره سازی اطلاعات در مدت زمان طولانی اشاره دارد. این نوع حافظه تمایل به پایداری دارد و می تواند برای مدت طولانی، اغلب برای سال ها، دوام بیاورد. حافظه بلند مدت را می توان به دو نوع مختلف تقسیم کرد: حافظه آشکار (آگاهانه) و حافظه ضمنی (ناخودآگاه).
- حافظه آشکار که به عنوان حافظه اِخباری نیز شناخته می شوند، شامل تمام اطلاعاتی است که در خودآگاه موجود است. حافظه آشکار را می توان بیشتر به حافظه اپیزودیک (رویدادهای خاص) و حافظه معنایی (دانش درباره جهان) تقسیم کرد.
- حافظه ضمنی آنهایی هستند که عمدتاً ناخودآگاه هستند. این نوع حافظه شامل حافظه روندی است. نحوه رانندگی با ماشین یا استفاده از کامپیوتر نمونه هایی از خاطرات روندی هستند.
اهمیت ارزیابی حافظه
بسیاری از بیماری های ناشی از افزایش سن با کاهش عملکرد شناختی مرتبط هستند. تشخیص زودهنگام زوال شناختی در افراد مسن بسیار مهم است. این امر فرصت را برای شناسایی علل احتمالی قابل درمان از دست دادن شناختی فراهم می کند و در موارد ابتلا به بیماری آلزایمر اولیه فرصتی برای برنامه ریزی های آینده در زمانی که علائم خفیف هستند و بیماران قادر به تصمیم گیری آگاهانه، مشارکت در تصمیمات خود و شروع درمان برای کند کردن پیشرفت بیماری هستند، فراهم می کند.
شناسایی زوال شناختی خفیف بدون توجه به علت ایجاد آن به خانواده و پزشک کمک می کند تا تعیین کنند که آیا فرد می تواند با خیال راحت فعالیت های پیچیده ای مانند تصمیم گیری های مالی، مدیریت مصرف دارو یا توانایی رانندگی را اداره کند یا خیر. این امر با افزایش سن جمعیت اهمیت فزاینده ای پیدا می کند.
ارزیابی، تشخیص و درمان اختلال حافظه مختص چه کسانی است؟
افراد مبتلا به آسیب های مغزی اغلب در یادگیری اطلاعات جدید و ذخیره یا به خاطر آوردن اطلاعات از حافظه بلند مدت مشکل دارند.
بیمارانی که دچار آسیب مغزی می شوند، علاوه بر اینکه مستعد حواس پرتی و نقص توجه هستند، در صورت مواجهه با اطلاعات زیاد، اغلب در پیگیری کردن مسائل دچار مشکل می شوند. این افراد در ترتیب منطقی اطلاعات و رمزگذاری آن برای ذخیره سازی طولانی مدت مشکل دارند. نقص در حافظه کاری و اختلالات توجه مانع از انتقال اطلاعات به حافظه بلند مدت و در نهايت ذخیره سازی طولانی مدت می شود.
چنین اختلالات مرتبط با حافظه می تواند پس از انواع مختلف صدمات مغزی (مانند بیماری های تحلیل برنده عصبی اولیه و ثانویه مغز، هیپوکسی، عفونت ها)، در صدمات عروقی مغزی (مانند انفارکتوس، خونریزی)، آسیب های تروماتیک مغزی و تومورهای همراه رخ دهد. عمل جراحی مغز و اعصاب نیز اغلب می تواند منجر به اختلالات حافظه شود. آسیب به نواحی میانی تمپورال یا تالاموس، اجسام پستانی، ساختارهای پیشانی مغز، شکنج پاراهیپوکامپ و هیپوکامپ اغلب منجر به اختلالات حافظه می شود.
هنگامی که انفارکتوس رخ می دهد، بیشتر از همه مناطق تغذیه شریان مغزی قدامی، شریان مغزی خلفی و همچنین شریان قطبی تالاموس که در اختلالات حافظه اهمیت زیادی دارند، آسیب می بینند.
اغلب، حافظه بینایی پس از آسیب و سکته مغزی در نیمکره راست مختل می شود، در حالی که آسیب در نیمکره چپ بر حافظه کلامی تأثیر می گذارد.
اختلالات حافظه اغلب با اختلالات بیشتر در ظرفیت مغز مانند توجه و مشکلات زبانی همراه است که تأثیر زیادی بر عملکرد حافظه دارد. اثرات مخدوش کننده، تشخیص عصب روانشناختی را پیچیده می کند.
اختلال در برنامه ریزی، تفکر، حل مسئله یا عدم درک در مورد بیماری می تواند اثربخشی استراتژی های حافظه درمانی را کاهش دهد، زیرا استفاده از استراتژی های درمانی خارج از محیط بالینی اغلب ناکافی است.
بنابراین اگر نگران حافظه خود یا یکی از عزیزانتان هستید و متوجه هر یک از 10 علامت هشداردهنده زیر در مورد بیماری احتمالی آلزایمر شدید، ارزیابی حافظه را در نظر بگیرید:
- از دست دادن حافظه که زندگی روزمره را مختل می کند
- چالش در برنامه ریزی یا حل مشکلات
- مشکل در انجام وظایف آشنا در خانه، محل کار یا اوقات فراغت
- سردرگمی زمانی یا مکانی
- مشکل در درک تصاویر بصری و روابط فضایی
- مشکلات جدید با کلمات در گفتار یا نوشتن
- جاگذاری نادرست اشیا و از دست دادن توانایی در ردیابی مجدد مراحل
- کاهش یا قضاوت ضعیف
- کناره گیری از کار یا فعالیت های اجتماعی
- تغییر در خلق و خو و شخصیت
خلاصه ای از حافظه همیشه سبز در رابطه با ارزیابی حافظه و اهمیت آن
بسیاری از افرادی که در حال ایجاد زوال عقل (دمانس) هستند یا از قبل به آن مبتلا هستند، تشخیص داده نمی شوند. یک مطالعه نشان داد که پزشکان از اختلال شناختی در بیش از 40 درصد از بیماران مبتلا به اختلال شناختی بی اطلاع بودند. مشکل تشخیص نادرست در جمعیت‌های محروم و در آنهایی که سطح تحصیلات پایین‌تری دارند، بارزتر است.
مطالعه دیگری نشان داد که بیش از نیمی از بیماران مبتلا به زوال عقل ارزیابی شناختی بالینی توسط پزشک دریافت نکرده بودند. عدم ارزیابی حافظه یا شکایات شناختی احتمالاً مانع از درمان بیماری زمینه‌ای و شرایط همراه می‌شود و ممکن است مشکلات اساسی را برای بیمار و دیگران ایجاد کند. همچنین در بسیاری از موارد، مشکل شناختی در طول زمان بدتر می شود. بنابراین توجه به حتی کوچکترین تغییر در حافظه از اهمیت بالایی برخوردار است و نیاز به بررسی حافظه را پررنگ تر می کند.
جهت دریافت خدمات ارزیابی حافظه با ما در حافظه همیشه سبز در تماس باشید.
منابع
https://www.verywellmind.com/memory-retrieval-2795007
https://www.verywellmind.com/what-is-memory-2795006
https://qbi.uq.edu.au/brain-basics/memory/how-are-memories-formed