آیا در مورد حافظه یا توانایی‌های ذهنی یک فرد سالمند نگران هستید؟
شاید به‌تازگی والدین شما گیج‌تر به نظر می‌رسند. یا ممکن است متوجه شده باشید که همسرتان در سن بالا حرف‌هایش را تکرار می‌کند یا در تلاش برای انجام کارهایی است که قبلاً مشکل چندانی ایجاد نمی‌کرده است.
این‌ها نگرانی‌های بسیار رایجی هستند و اغلب منجر به سؤالاتی مانند:
- آیا این امر بخشی از سالمندی طبیعی است یا چیز مهم‌تری؟
- مشکل چیست؟
- آیا این علائم می‌تواند آلزایمر باشد؟ یا نوع دیگری از زوال عقل؟
- آیا می‌توان این علائم را درمان یا معکوس کرد؟
- در این مورد باید چه‌کاری انجام دهیم؟
پاسخ سؤال آخر این است: اگر نگران حافظه یا تفکر هستید، باید به دنبال نوعی ارزیابی پزشکی باشید.
چکاب سالمندی به افراد در یافتن پاسخ به سؤالات بالا کمک می کند. وقتی خانواده‌ها در مورد توانایی‌های شناختی افراد سالمند نگران هستند، اغلب برخی از مسائل سلامتی اساسی وجود دارد که بر عملکرد ذهن تأثیر می‌گذارد که نیاز به بررسی کامل دارد.
این عوامل باید شناسایی و در صورت امکان درمان شوند؛ بنابراین، شما باید از یک متخصص سلامت درخواست کمک کنید. در این مقاله، توضیح داده خواهد شد که این کمک اولیه شامل چه مواردی است. به این ترتیب می‌دانید چه انتظاری دارید و پزشک ممکن است در مورد چه چیزی از شما بپرسد.
از نظر فنی، به این نوع مشکلات «اختلال شناختی» می‌گویند. این یک اصطلاح گسترده است که به معنای نوعی دشواری یا مشکل در حافظه، تفکر، تمرکز و سایر عملکردهای خودآگاه مغز است، فراتر از آنچه ممکن است به دلیل «سالمندی طبیعی» انتظار رود.
چرا ارزیابی اختلال شناختی و چکاب سالمندی در سالمندان مهم است؟
اختلال شناختی در افراد سالمند علل مختلفی دارد، از جمله عوارض جانبی دارو، اختلالات متابولیک و یا غدد درون‌ریز، هذیان به دلیل بیماری (مانند دستگاه ادراری یا عفونت COVID-19)، افسردگی و زوال عقل که زوال عقل آلزایمر شایع‌ترین آن است. برخی از علل مانند عوارض جانبی دارو و افسردگی را می‌توان با درمان معکوس کرد یا بهبود بخشید. سایر موارد مانند آلزایمر، قابل‌برگشت نیستند، اما علائم را می‌توان برای مدتی درمان کرد و مهم‌تر از همه، خانواده‌ها می‌توانند برای تغییرات قابل پیش‌بینی آماده شوند و موارد مربوط به ایمنی را بررسی کنند.
بسیاری از افرادی که در حال ایجاد زوال عقل هستند یا از قبل به آن مبتلا هستند، تشخیص داده نمی‌شود. یک مطالعه نشان داد که پزشکان در بیش از 40 درصد از بیماران مبتلا به اختلال شناختی خود از اختلال شناختی آنها بی‌اطلاع بودند. مشکل عدم تشخیص در جمعیت‌های محروم از خدمات و در آن‌هایی که سطح تحصیلات پایین‌تری دارند، آشکارتر است. مطالعه دیگری نشان داد که بیش از نیمی از بیماران مبتلا به زوال عقل ارزیابی شناختی بالینی توسط پزشک دریافت نکرده بودند. عدم ارزیابی حافظه یا شکایات شناختی احتمالاً مانع از درمان بیماری زمینه‌ای و شرایط همراه می‌شود و ممکن است مشکلات ایمنی را برای بیمار و دیگران ایجاد کند. در بسیاری از موارد، مشکل شناختی در طول زمان بدتر می‌شود.
اکثر افراد مبتلا به مشکل حافظه و سایر شکایات شناختی یا رفتاری، برای درک ماهیت مشکل خود و آنچه باید انتظار داشته باشند، نیاز به دریافت تشخیص دارند. برخی از مردم یا خانواده‌هایشان تمایلی به ذکر چنین نگرانی‌هایی ندارند، زیرا از تشخیص زوال عقل و آینده‌ای که آن را پیش‌بینی می‌کنند، می‌ترسند. در این موارد، یک متخصص مراقبت‌های اولیه می‌تواند مزایای یافتن آنچه ممکن است باعث نگرانی‌های سلامتی فرد شود را توضیح دهد.
گزینه‌های درمانی دارویی برای از دست دادن حافظه مرتبط با آلزایمر و سایر علائم شناختی محدود هستند و هیچ‌کدام نمی‌توانند سیر بیماری را متوقف یا معکوس کنند؛ بااین‌حال، ارزیابی اختلال شناختی و شناسایی علت آن، به‌ویژه در مراحل اولیه، مزایای متعددی را ارائه می‌دهد.
مزایای غربالگری و چکاب سالمندی زودهنگام
اگر غربالگری منفی باشد: ممکن است نگرانی‌ها، حداقل در آن مقطع زمانی کاهش یابد.
اگر غربالگری مثبت باشد و ارزیابی بیشتر ضروری باشد: بیمار و پزشک می‌توانند گام بعدی را برای شناسایی علت اختلال به‌عنوان مثال، عوارض جانبی دارو، عدم تعادل متابولیک و یا غدد درون‌ریز، مصرف مواد، اختلال خواب، هذیان، افسردگی یا اضطراب، آلزایمر یا یک زوال عقل مرتبط بردارند.
این امر ممکن است منجر به:
- درمان بیماری زمینه‌ای یا بهبود وضعیت سلامتی
- مدیریت مؤثرتر شرایط همراه
- جلوگیری یا رسیدگی به مسائل احتمالی خطر
- اجازه دادن به فرد برای ایجاد یا به‌روزرسانی دستورالعمل‌های قبلی و برنامه‌ریزی برای مراقبت طولانی‌مدت
- اطمینان حاصل کردن از داشتن خدمات پشتیبانی و شبکه مراقبت و کمک در مورد نگرانی‌های پزشکی، حقوقی و مالی
- کار با فرد و مراقبین او برای توسعه راهبردهایی برای بهبود کیفیت زندگی، اصلاح سبک زندگی فرد، ایجاد تغییرات ایمنی در خانه و مدیریت احساسات مرتبط با تشخیص زوال عقل
- ارجاع به یک متخصص سلامت رفتاری که ممکن است بتواند ابزارهای مرتبط با حافظه را در اختیار فرد قرار دهد که می‌تواند به افراد کمک کند تا سازماندهی بیشتری برای مدیریت بهتر علائم از دست دادن حافظه داشته باشند
- اطمینان حاصل کردن از دریافت اطلاعات مناسب، ارجاعات و پشتیبانی مراقب برای مقابله با تشخیص زوال عقل و مدیریت استرس.
چه زمانی باید غربالگری انجام شود؟
کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات‌متحده در بررسی و توصیه خود در سال 2020 در مورد غربالگری روتین اختلال شناختی در بزرگسالان 65 سال و بالاتر خاطرنشان کرد که «اگرچه شواهد کافی برای توصیه موافق یا مخالف غربالگری اختلال شناختی وجود ندارد، اما ممکن است دلایل مهمی برای تشخیص زودهنگام اختلالات شناختی وجود داشته باشد. پزشکان باید نسبت به علائم اولیه یا علائم اختلال شناختی (مثلاً مشکلات حافظه یا زبان) هوشیار باشند و فرد را در حد مناسب ارزیابی کنند». ابزارهایی مانند نشانگر غربالگری زوال عقل می‌تواند به تصمیم‌گیری پزشک در مورد زمان مناسب غربالگری اختلالات شناختی در محیط مراقبت‌های اولیه کمک کند.
نکاتی که باید به خاطر بسپارید
افراد باید از نظر اختلالات شناختی غربالگری شوند اگر:
- خود فرد، اعضای خانواده یا دیگران نگرانی خود را در مورد تغییرات در حافظه یا تفکر فرد ابراز می‌کنند.
- مشکلات یا تغییرات در حافظه یا تفکر بیمار مشاهده می‌کنید.
- سایر عوامل خطری که می‌تواند نشان‌دهنده نیاز به غربالگری زوال عقل باشد عبارت‌اند از: تحصیلات پایین، سابقه دیابت نوع 2، سکته مغزی، افسردگی، مشکل در مدیریت پول یا داروها و سن بالای 80 سال.
- ابزارهایی برای غربالگری مختصر موجود است و می‌توان از آنها در هنگام ویزیت دکتر استفاده کرد.
- افراد، به‌ویژه آن‌هایی که ابراز نگرانی می‌کنند، احتمالاً می‌خواهند بدانند مشکل اساسی چیست. تأکید بر این نکته مهم است که گزینه‌هایی برای حمایت و مراقبت از فرد و مراقبین آنها وجود دارد.
سلامت شناختی و سالمندان
سلامت شناختی یعنی توانایی به وضوح فکر کردن، یادگیری و به خاطر سپردن، یک جزء مهم از انجام فعالیت های روزمره است. سلامت شناختی تنها یکی از جنبه های سلامت کلی مغز است.
سلامت مغز چیست؟
سلامت مغز به چگونگی عملکرد مغز یک فرد در مناطق مختلف اشاره دارد. جنبه های سلامت مغز عبارتند از:
- سلامت شناختی یعنی چقدر خوب فکر می‌کنید، یاد می‌گیرید و به یاد می‌آورید
- عملکرد حرکتی یعنی چقدر خوب حرکت می کنید و حرکات را کنترل می کنید، از جمله تعادل
- عملکرد عاطفی یعنی چقدر خوب احساسات را تفسیر می کنید و به آنها پاسخ می دهید (هم خوشایند و هم ناخوشایند)
- عملکرد لمسی یعنی چقدر خوب احساس می کنید و به احساسات لامسه پاسخ می دهید از جمله فشار، درد و دما
سلامت مغز می تواند تحت تاثیر تغییرات مرتبط با افزایش سن در مغز، آسیب هایی مانند سکته مغزی یا آسیب مغزی، اختلالات خلقی مانند افسردگی، اختلال مصرف مواد یا اعتیاد و بیماری هایی مانند بیماری آلزایمر قرار گیرد. در حالی که برخی از عوامل موثر بر سلامت مغز را نمی توان تغییر داد، تغییرات زیادی در شیوه زندگی وجود دارد که ممکن است تفاوت ایجاد کند.
چگونه پیری مغز بر تفکر تأثیر می گذارد
مغز بسیاری از جنبه های تفکر را کنترل می کند از جمله به خاطر سپردن، برنامه ریزی و سازماندهی، تصمیم گیری و بسیاری موارد دیگر. این توانایی‌های شناختی بر چگونگی انجام وظایف روزمره و اینکه آیا می‌توانیم مستقل زندگی کنیم، تأثیر می‌گذارند.
برخی از تغییرات در تفکر با بالا رفتن سن افراد رایج است. برای مثال، افراد سالمند ممکن است:
- در یافتن کلمات و یادآوری اسامی کندتر عمل کنند
- با انجام چندکار در یک لحظه مشکلات بیشتری دارند
- کاهش خفیف در توانایی توجه را تجربه می کنند
افزایش سن ممکن است تغییرات شناختی مثبتی را نیز به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، بسیاری از مطالعات نشان داده اند که افراد مسن تر از بزرگسالان جوان تر واژگان گسترده تر و دانش بیشتری در مورد عمق معنی کلمات دارند. افراد مسن نیز ممکن است دانش و تجربیات زیادی برخوردار باشند. این که آیا و چگونه افراد مسن از این دانش انباشته استفاده می کنند و چگونه مغز در نتیجه تغییر می کند، حوزه ای است که محققان در حال اکتشاف آن هستند.
تغییرات در مغز سالمند
با افزایش سن، تغییراتی در تمام قسمت های بدن از جمله مغز رخ می دهد.
- بخش‌های خاصی از مغز، به‌ویژه آن‌هایی که برای یادگیری و سایر فعالیت‌های پیچیده ذهنی مهم هستند، کوچک می‌شوند.
- در مناطق خاصی از مغز، ارتباط بین نورون ها (سلول های عصبی) ممکن است به اندازه کافی موثر نباشد.
- جریان خون در مغز ممکن است کاهش یابد.
- التهاب، که زمانی رخ می دهد که بدن به آسیب یا بیماری پاسخ می دهد، ممکن است افزایش یابد.
این تغییرات در مغز می تواند بر عملکرد ذهنی حتی در افراد سالمند سالم تأثیر بگذارد. برای مثال، برخی از افراد سالمند ممکن است متوجه شوند که در آزمون‌های پیچیده حافظه یا یادگیری به خوبی افراد جوان‌تر عمل نمی‌کنند. با این حال، اگر زمان کافی برای یادگیری یک کار جدید به آنها داده شود، معمولاً به همان خوبی عمل می کنند. با افزایش سن، نیاز به زمان اضافی طبیعی است. شواهد فزاینده ای وجود دارد که نشان می دهد مغز توانایی تغییر و سازگاری را حفظ می کند تا افراد بتوانند با افزایش سن، چالش ها و کارهای جدید را مدیریت کنند.