مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس (MS) یک بیماری بالقوه ناتوانکننده مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) است.
در بیماری ام اس، سیستم ایمنی به غلاف محافظ (میلین) که رشتههای عصبی را میپوشاند حمله میکند و باعث ایجاد مشکلات ارتباطی بین مغز و بقیه بدن میشود. در نهایت، این بیماری میتواند باعث آسیب دائمی یا از بین رفتن اعصاب شود.
علائم و نشانههای ام اس بسیار متفاوت است و به میزان آسیب عصبی و اینکه کدام اعصاب تحت تأثیر قرار میگیرند بستگی دارد. برخی از افراد مبتلا به ام اس شدید ممکن است توانایی راه رفتن به طور مستقل را از دست بدهند، درحالیکه برخی دیگر ممکن است دورههای طولانی بهبودی را بدون علائم جدید تجربه کنند.
هیچ درمانی برای ام اس وجود ندارد. بااینحال، درمانها میتوانند به تسریع بهبودی پس از حملات، اصلاح دوره بیماری و مدیریت علائم کمک کنند.
علائم بیماری ام اس کداماند؟
علائم و نشانههای ام اس ممکن است از فردی به فرد دیگر و در طول دوره بیماری بسته به محل رشتههای عصبی آسیبدیده بسیار متفاوت باشد. علائم اغلب بر حرکت تأثیر میگذارد، مانند:
- بیحسی یا ضعف در یک یا چند اندام که معمولاً در یک سمت بدن و در یک زمان رخ میدهد، یا پاها را متأثر میکند.
- احساس شوک الکتریکی که با حرکات خاص گردن، بهویژه خم شدن گردن به سمت جلو رخ میدهد.
- لرزش، عدم هماهنگی یا راه رفتن ناپایدار
مشکلات بینایی نیز در این بیماری رایج هستند، ازجمله:
- از دست دادن جزئی بینایی یا کامل بینایی، معمولاً در یک چشم در یک زمان، اغلب با درد در حین حرکت چشم
- دوبینی طولانیمدت
- تاری دید
علائم اِم اِس ممکن است شامل موارد زیر نیز باشد:
- لکنت زبان
- خستگی
- سرگیجه
- سوزن سوزن شدن یا درد در قسمتهایی از بدن
- مشکلات در عملکرد جنسی، روده و مثانه
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم بالا به دلایل نامعلوم به پزشک مراجعه کنید.
این بیماری چگونه تشخیص داده می شود؟
یک متخصص مراقبت های سلامتی، اغلب یک متخصص مغز و اعصاب، نیاز به انجام معاینه عصبی دارد. متخصص همچنین در مورد سابقه بالینی شما صحبت خواهد کرد و یک سری آزمایشات دیگر را برای تعیین اینکه آیا مبتلا به این بیماری هستید یا خیر، درخواست خواهد کرد.
آزمایش تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اسکن ام آر آی. استفاده از رنگ کنتراست با ام آر آی به پزشک اجازه می دهد تا ضایعات فعال و غیرفعال را در سراسر مغز و نخاع تشخیص دهد.
- توموگرافی انسجام نوری . در این آزمایش، تصویری از لایههای عصبی پشت چشم برای بررسی نازک شدن اطراف عصب بینایی گرفته میشود.
- تپ ستون فقرات (پنکسیون کمری). پزشک ممکن است برای یافتن ناهنجاریهای مایع نخاعی، گرفتن مایع نخاعی را تجویز کند. این آزمایش می تواند به رد بیماری های عفونی کمک کند. همچنین می توان از آن برای جستجوی نوارهای اولیگوکلونال (OCBs) استفاده کرد که می تواند برای تشخیص ام اس استفاده شود.
- آزمایشات خون. پزشکان برای کمک به از بین بردن احتمال سایر بیماری هایی که علائم مشابهی دارند، آزمایش خون را تجویز می کنند.
- تست پتانسیل های برانگیخته بینایی. این آزمایش به تحریک مسیرهای عصبی برای تجزیه و تحلیل فعالیت الکتریکی در مغز شما نیاز دارد. در گذشته برای تشخیص این بیماری از تست های پتانسیل شنوایی برانگیخته و حسی ساقه مغز نیز استفاده می شد.
تشخیص ام اس نیاز به شواهدی ازتخریب میلین (غشای پوشاننده عصب) دارد که در زمان های مختلف در بیش از یک ناحیه از مغز، نخاع یا اعصاب بینایی رخ می دهد. از بین رفتن میلین فرآیندی است که از ارسال موثر سیگنال توسط اعصاب جلوگیری می کند.
تشخیص همچنین مستلزم رد سایر شرایطی است که علائم مشابهی دارند. مانند بیماری لایم، لوپوس و بیماری شوگرن که تنها چند نمونه هستند.
دوره بیماری ام اس چقدر است؟
اکثر افراد مبتلا به اِم اِس یک دوره بیماری عود – فروکش کننده دارند. آنها دورههایی از علائم جدید یا عود بیماری را تجربه میکنند که در طی روزها یا هفتهها ایجاد میشود و معمولاً تا حدی یا بهطور کامل بهبود مییابد. این عودها با دورههای آرام بهبودی بیماری همراه میشوند که میتواند ماهها یا حتی سالها طول بکشد.
افزایش جزئی دمای بدن میتواند بهطور موقت علائم و نشانههای ام اس را بدتر کند، اما این موارد عود بیماری در نظر گرفته نمیشوند.
حداقل 50 درصد از مبتلایان به ام اس عود – فروکش کننده در نهایت طی 10 تا 20 سال پس از شروع بیماری دچار پیشرفت ثابت علائم، با یا بدون دوره بهبودی میشوند. این مدل بهعنوان اِم اِس پیشرونده ثانویه شناخته میشود.
بدتر شدن علائم معمولاً شامل مشکلات حرکتی و راه رفتن است. میزان پیشرفت بیماری در افراد مبتلا به ام اس پیشرونده ثانویه بسیار متفاوت است.
برخی از افراد مبتلا به ام اس شروع تدریجی و پیشرفت مداوم علائم و نشانهها را بدون هیچگونه عود تجربه میکنند که بهعنوان ام اس پیشرونده اولیه شناخته میشود.
چه عواملی باعث ایجاد ام اس میشود؟
علت بیماری اِم اِس ناشناخته است. این یک بیماری خود ایمنی در نظر گرفته میشود که در آن سیستم ایمنی بدن به بافتهای خود حمله میکند. در مورد اِم اِس، این نقص سیستم ایمنی، ماده چربی را که فیبرهای عصبی مغز و نخاع (میلین) را میپوشاند و از آن محافظت میکند، از بین میبرد.
میلین را میتوان با پوشش عایق روی سیمهای برق مقایسه کرد. هنگامیکه میلین محافظ آسیب میبیند و فیبر عصبی در معرض دید قرار میگیرد، پیامهایی که در امتداد آن رشته عصبی حرکت میکنند ممکن است کند یا مسدود شوند.
مشخص نیست که چرا ام اس در برخی افراد ایجاد میشود و در برخی دیگر نه. به نظر میرسد ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی مسئول این امر باشد.
عوامل خطر ایجاد ام اس کداماند؟
عوامل زیر ممکن است خطر ابتلا به ام اس را افزایش دهند:
- سن. اِم اِس ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما شروع آن معمولاً در حدود 20 و 40 سالگی رخ میدهد. بااینحال، افراد جوانتر و مسنتر میتوانند تحت تأثیر قرار گیرند.
- جنسیت. زنان بیش از دو تا سه برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به ام اس عود – فروکش کننده هستند.
- سابقه خانوادگی. اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر شما مبتلا به ام اس باشد، شما در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستید.
- عفونتهای خاص. ویروسهای مختلفی با ام اس مرتبط شدهاند، ازجمله اپشتین بار، ویروسی که باعث مونونوکلئوز عفونی میشود.
- نژاد. افراد سفیدپوست، بهویژه آنهایی که تبار اروپای شمالی هستند، در معرض بالاترین خطر ابتلا به ام اس هستند. افراد آسیایی، آفریقایی یا بومی آمریکایی کمترین خطر را دارند.
- اقلیم. اِم اِس در کشورهای دارای آبوهوای معتدل، ازجمله کانادا، شمال ایالاتمتحده، نیوزلند، جنوب شرقی استرالیا و اروپا بسیار شایعتر است.
- ویتامین D. داشتن سطوح پایین ویتامین D و قرار گرفتن کم در معرض نور خورشید با خطر بیشتر ابتلا به ام اس مرتبط است.
- برخی بیماریهای خود ایمنی. در صورت داشتن سایر اختلالات خود ایمنی مانند بیماری تیروئید، کمخونی خطرناک، پسوریازیس، دیابت نوع 1 یا بیماری التهابی روده، خطر ابتلا به ام اس کمی بیشتر است.
- سیگار کشیدن. سیگاریهایی که یک رویداد اولیه از علائمی را تجربه میکنند که ممکن است نشانهام اِس باشد، احتمال بیشتری نسبت به غیر سیگاریها برای ابتلا به یک رویداد دوم که تأیید کننده ام اس عود – فروکش کننده است را تجربه میکنند.
علائم اولیه این بیماری چیست؟
این بیماری ممکن است به یکباره ایجاد شود یا علائم آن چنان خفیف باشند که به راحتی آنها را رد کنید و نادیده بگیرید.
سه مورد از شایع ترین علائم اولیه این وضعیت عبارتند از:
- بی حسی و سوزن سوزن شدن که بازوها، پاها یا یک طرف صورت شما را درگیر می کند. این احساسات شبیه به احساس سوزن سوزن هایی است که هنگام خواب رفتن پایتان احساس می کنید. با این حال، این سوزن سوزن شدن ها بدون هیچ عامل محرکی رخ می دهند.
- تعادل ناهموار و پاهای ضعیف. ممکن است هنگام پیاده روی یا انجام برخی فعالیت های بدنی دیگر به راحتی زمین بخورید.
- دوبینی، تاری دید در یک چشم، یا از دست دادن جزئی بینایی. اینها می توانند نشانه اولیه این بیماری باشند. ممکن است چشم درد نیز داشته باشید.
عوارض بیماری ام اس چیست؟
افراد مبتلا به ام اس ممکن است دچار موارد زیر شوند:
- سفتی یا اسپاسم عضلانی
- فلج، بهطور معمول در پاها
- مشکلات مثانه، روده یا عملکرد جنسی
- تغییرات ذهنی، مانند فراموشی یا نوسانات خلقی
- افسردگی
- صرع
خستگی ام اس چه احساسی دارد؟
80 درصد از افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس خستگی را تجربه می کنند که می تواند کیفیت زندگی افراد را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، برخی از تغییرات سبک زندگی، عادات سالم و داروها می توانند به افراد در مدیریت خستگی ام اس کمک کنند.
افرادی که دچار خستگی هستند، به طور معمول بدون هیچ دلیل واضحی احساس خستگی می کنند. برای آنها ممکن است انجام کارهای روزمره، انجام کار در محل کار یا معاشرت مشکل باشد. فرد مبتلا به ام اس ممکن است هم خستگی جسمی و هم ذهنی را تجربه کند.
افراد مبتلا به ام اس ممکن است دوره هایی از سستی را نیز تجربه کنند، نوعی خستگی که مشخصه ام اس است. سستی با سایر انواع خستگی متفاوت است زیرا معمولا:
- روزانه رخ می دهد
- در صبح زود، حتی پس از یک شب آرام ایجاد می شود
- در طول روز بدتر می شود
- با گرما و رطوبت تشدید می شود
- در فعالیت ها و مسئولیت های روزمره تداخل ایجاد می کند
- ربطی به بیماری های جسمی یا سطح افسردگی ندارد
درمان و مدیریت خستگی
افراد مبتلا به خستگی ام اس باید با پزشک خود صحبت کنند تا محرک های خستگی را شناسایی کرده و یک برنامه درمانی تهیه کنند.
برنامه های درمانی همه متفاوت است، اما اکثر آنها شامل ترکیبی از موارد زیر است:
- کاردرمانی
- ورزش کردن
- ایجاد یک برنامه خواب ثابت
- یادگیری مدیریت سطوح انرژی
- ایجاد عادات غذایی سالم
- با نوشیدن 6 تا 8 فنجان آب در روز هیدراته بمانید
مشکلات شناختی مرتبط با بیماری ام اس
شناخت به طیفی از عملکردهای سطح بالای مغز ازجمله توانایی شما در یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات، سازماندهی، برنامهریزی و حل مسئله، تمرکز، حفظ و تغییر توجه، درک و استفاده از زبان، درک دقیق محیط و انجام محاسبات اشاره دارد.
تغییر در عملکرد شناختی یا اختلال عملکرد شناختی در ام اس رایج است و بیش از نیمی از افراد مبتلا به اِم اِس دچار مشکلات شناختی میشوند. تغییر در عملکرد شناختی ممکن است اولین علامت ام اس شما باشد. برخی از عملکردها بیشتر از سایرین تحت تأثیر قرار میگیرند:
- پردازش اطلاعات (سروکار با اطلاعات جمعآوریشده توسط حواس پنجگانه)
- حافظه (کسب، حفظ و بازیابی اطلاعات جدید)
- توجه و تمرکز (بهویژه توجه تقسیمشده)
- کارکردهای اجرایی (برنامهریزی و اولویتبندی)
- کارکردهای دیداری فضایی (ادراک دیداری و تواناییهای ساختوساز)
- روانی کلامی (کلمه یابی)
برای اکثر افراد، تغییرات در عملکرد شناختی خفیف است و ممکن است یک یا دو حوزه از عملکرد شناختی را شامل شود. برای تعداد کمی از افراد مبتلا به ام اس، تغییرات در عملکرد شناختی چالشبرانگیزتر خواهد بود.
عملکردهای خاصی ازجمله هوش عمومی، حافظه بلندمدت، مهارت مکالمه و درک مطلب بهاحتمال زیاد به دلیل ام اس تغییر نمیکنند.
اگر تغییراتی را در عملکرد شناختی تجربه میکنید، راهبردها و ابزارهای جبرانی میتوانند به شما در عملکرد مؤثر کمک کنند.
توانبخشی و توانمندسازی شناختی و ذهنی بیماران مبتلا به ام اس
ام اس بیماری مزمن سیستم ایمنی سیستم عصبی مرکزی است که با ضایعات گسترده ای که برروی مغز، نخاع و اعصاب بینایی ایجاد می کند مشخص می شود.
به دلیل ماهیت گسترده ضایعات این بیماری در سیستم عصبی مرکزی، علائم این بیماری درطیف وسیعی ظاهر می شود که شامل اختلال در بینایی، مشکلات حسی وحرکتی، مشکلات شناختی، عصب و روان شناختی بوده که در دوره های بیماری متغیر است.
اختلال شناختی یک ویژگی بالینی رایج بیماری ام اس در مراحل اولیه و بعدی بیماری است که شیوع ۴۳ تا ۷۰ درصدی دارد. این بیماری بر جنبه های مختلف عملکرد شناختی تأثیر منفی می گذارد از جمله توجه، سرعت پردازش اطلاعات ، عملکرد اجرایی، یادگیری و ایجاد حافظه جدید. اختلال عملکرد شناختی با وضعیت عملکرد در مولتیپل اسکلروزیس ارتباط نزدیک دارد.
افراد مبتلا به ام اس که از نظر شناختی دچارمشکل اند کمتر در فعالیت های اجتماعی و شغلی مشارکت دارند، احتمال شاغل بودن آنها کمتراست، در انجام کارهای معمول خانگی مشکلات بیشتری داشته و نسبت به افراد ی که فقط ناتوانی جسمی دارند، بیشتر در معرض بیماری روانی هستند. اختلالات عملکردی همچنین شامل مشکل در خرید کردن به طور مستقل، انجام کارهای خانه ، پخت و پز ، رانندگی و استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی است. چنین تغییراتی در زندگی شخصی ، شغلی و اجتماعی بیماران تأثیر منفی بر کیفیت زندگی آنها دارد.
چگونه ام اس بر شناخت تأثیر می گذارد
از آنجا که مشکلات شناختی نتیجه آسیب شناسی بیماری است، بنابراین فردی و غیرقابل پیش بینی هستند. اندازهگیری و درمان مشکلات شناختی معمولاً توسط عصب روانشناس انجام میشود. مسائل شناختی بسیار پیچیده است و در گذشته به نظر میرسید که پزشکان در انکار وجود آن برای بیماران خود احساس راحتی بیشتری میکردند. به جای قرار دادن مسائل شناختی در همان دسته خستگی و افسردگی، اکنون این مشکلات به تنهایی مورد مطالعه قرار می گیرد. تکنیکهای ارزیابی شناختی بسیار پیشرفت کردهاند و میتوان مطالعات مناسبی در زمینه اختلال عملکرد شناختی در اماس انجام داد. قابل ذکر است که میزان از بین رفتن بافت به خوبی با اختلال عملکرد شناختی مرتبط است و میتواند پیشبینی کننده این اختلال های شناختی باشند.
به نظر می رسد اختلال عملکرد شناختی در ام اس با تخریب دائمی بافت مغز و از بین رفتن آن مرتبط است. بنابراین، اختلال عملکرد شناختی در افراد مبتلا به اشکال پیشرونده ام اس بدتر از افراد مبتلا به ام اس عودکننده- فروکش کننده است. به طور کلی، به نظر می رسد که مبتلایان به ام اس پیشرونده شدیدتر تحت تأثیر قرار می گیرند، اما حتی آن دسته از افراد با ناتوانی بسیار کم نیز می توانند درجاتی از اختلال عملکرد شناختی را تجربه کنند.
بیشتر بخوانید : فناوری واقعیت مجازی و توانبخشی شناختی برای ام اس
اهمیت تشخيص زودهنگام اختلال عملکرد شناختی
تشخیص زودهنگام، ارزیابی و درمان مشکلات شناختی مهم است زیرا تغییرات شناختی، همراه با عوامل دیگر می تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد و علت اصلی انصراف ازمحل کار باشد. اولین علائم اختلال عملکرد شناختی غالبا به اندازه کافی نا محسوس هستند که معمولاً ابتدا خود فرد مبتلا به ام اس یا یکی از اعضای خانواده متوجه آن می شود.
اولین علائم اختلال عملکرد شناختی به طور معمول عبارتند از:
- مشکل در یافتن کلمات مناسب
- مشکل در یادآوری کارهایی که باید در محل کار یا خانه انجام شود
- مشکل در تصمیم گیری یا قضاوت نامناسب
- مشکل در پیگیری تکالیف یا مکالمات
اگر نگران بروز اختلالات شناختی هستید، مهم است که با پزشک خود صحبت کنید. اگر شما یا پزشکتان فکر می کنید که ممکن است دچار مشکلات شناختی شده باشید، برای ارزیابی به یک متخصص عصبروانشناس ارجاع خواهید شد. یک عصبروانشناس میتواند مجموعهای از آزمایشها را انجام دهد و با ارزیابی دقیق علت(های) تغییرات را تعیین کند. این امرمهم است که همه از وضعیت فعلی سلامتی شما آگاه باشند زیرا عملکرد شناختی نیز می تواند تحت تأثیر افزایش سن، داروها، افسردگی، اضطراب، استرس و خستگی قرار گیرد.
در ادامه این متن به بررسی مطالعاتی که در رابطه با بیماری ام اس و توانبخشی شناختی انجام شده، می پردازیم.
ارتباطات سالم در مغز و توانبخشی شناختی در بیماران ام اس
یک مطالعه جدید گزارش می دهد که افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس که به توانبخشی شناختی پاسخ دادند، در مقایسه با بیماران ام اس که به برنامه توانبخشی پاسخ ندادند، ارتباط سالم تری بین مناطق خاصی از مغز در اسکن MRI عملکردی نشان دادند.
به گفته محققان، این نتایج نشان میدهد که برای اینکه برنامههای توانبخشی شناختی هر گونه فایدهای داشته باشند، مناطق خاصی از مغز باید به درستی کار کنند.
این تیم خاطرنشان کرد، برای بیماران ام اس با «ارتباط عملکردی پایه (شروع) بالاتر» ممکن است «پنجره ای از فرصت برای مداخلات شناختی موفق» وجود داشته باشد. این مطالعه با عنوان : «یک کارآزمایی تصادفیسازی شده برای پیشبینی پاسخ به توانبخشی شناختی در مولتیپل اسکلروزیس: آیا امیدی وجود دارد؟» در مجله مولتیپل اسکلروزیس منتشر شد.
مشکلات شناختی یکی از علائم رایج ام اس است. تعدادی از روشهای توانبخشی با هدف بهبود شناخت در بیماران اماس مورد بررسی قرار گرفتهاند، اما نتایج اغلب متفاوت و متناقض هستند، بهنظر میرسد برخی از بیماران از این برنامهها سود میبرند در حالی که برخی دیگر از این برنامهها سود نمیبرند. دلایل این تفاوت ها در پاسخ به روشهای توانبخشی شناختی به خوبی درک نشده است. در اینجا، گروهی به رهبری دانشمندان هلندی برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه ای انجام دادند.
بررسی توانبخشی شناختی در ام اس
این مطالعه شامل 82 فرد مبتلا به ام اس و همچنین 21 فرد بدون هیچ گونه بیماری شناخته شده ای بود که از نظر سن، جنس و تحصیلات با بیماران مطابقت داشتند. در شروع مطالعه، همه بیماران تحت MRI عملکردی قرار گرفتند، نوعی تصویربرداری از مغز که ارتباطات بین مناطق مختلف مغز را ارزیابی میکند.
در حالی که برخی از بیماران ام اس در فهرست انتظار به عنوان گروه کنترل باقی مانده بودند، 58 بیمار برای استفاده از یک برنامه توانبخشی مبتنی بر کامپیوتر به نام C-Car تعیین شدند. برنامه C-Car به صورت یک جلسه 45 دقیقه ای هفته ای یک بار به مدت هفت هفته ارائه می شود.
این برنامه که برای بهبود توجه طراحی شده است، رانندگی خودرو را شبیهسازی میکند و در عین حال تکالیف پردازش اطلاعات مانند تشکیل کلمات از علائم جاده را ارائه میکند.
پس از اتمام دوره توانبخشی، بیماران تحت مجموعه ای از ارزیابی های شناختی قرار گرفتند. کسانی که حداقل در دو حوزه از شش حوزه -حافظه کلامی، سرعت پردازش اطلاعات، حافظه کاری، روانی کلامی، حافظه دیداری-فضایی و توجه- بهبود معنی داری نشان دادند، در نظر گرفته شد که به درمان «پاسخ» داده اند.
در مجموع، 22نفر به درمان توانبخشی پاسخ دادند، در حالی که 36 نفر دیگر پاسخگو نبودند. پاسخ دهندگان شامل دو بیمار بودند که در چهار حوزه بهبود یافتند، هفت بیمار در سه حوزه بهبود معنی داری نشان دادند و 13 بیمار با بهبود در دو حوزه شناختی.
دو گروه – پاسخ دهندگان و غیر پاسخ دهندگان – به طور کلی از نظر ویژگی های جمعیت شناختی و بالینی قابل مقایسه بودند. با این حال، تفاوت قابل توجهی در اسکن های MRI عملکردی، به ویژه در اقدامات مربوط به اتصال با مجموعه ای از مناطق مغز به نام شبکه حالت پیش فرض مشاهده شد.
تحقیقات قبلی نشان داده است که این ناحیه مغز به طور کلی زمانی فعال تر است که فرد در حال انجام کاری است که نیاز به توجه زیادی ندارد. به این ترتیب، این امرنتایج نشان داده است که افزایش فعالیت شبکه حالت پیش فرض با عملکرد بدتر در ارزیابی توجه مرتبط است.
در بیماران ام اس که به مداخله C-Car پاسخ دادند، میزان اتصال شبکه حالت پیش فرض به طور کلی با آنچه در افراد بدون ام اس دیده می شد قابل مقایسه بود. در مقابل، افرادی که پاسخ نمیدهند، اتصال شبکه حالت پیش فرض به طور قابلتوجهی در مقایسه با پاسخدهندگان یا افراد سالم بیشتر بود.
محققان نوشتند: «این رابطه بین تغییرات در اتصال شبکه حالت پیش فرض و پاسخ درمانی مطابق با نتایج قبلی است و ممکن است با ضد همبستگی بین شبکه حالت پیش فرض و شبکه های توجه هم در تکالیف و هم در هنگام استراحت توضیح داده شود.»
آنها افزودند: «شاید در مواردی که افراد مبتلا به ام اس به توانبخشی شناختی پاسخ نمی دهند، شبکه حالت پیش فرض در صورت نیاز به اندازه کافی غیرفعال نمی شود و به همین دلیل افزایش اتصال با شبکه های توجه را نشان می دهد.»
این گروه نتیجه گرفت که به طور کلی، نتایج نشان می دهد که اتصال عملکردی سالم در شبکه حالت پیش فرض ممکن است برای مفید بودن مداخلات شناختی مورد نیاز باشد.
این گروه نوشت: «شباهت نتایج ما با نتایج مطالعات قبلی با گروهها و مداخلات مختلف بیماران، ممکن است نشان دهد که نتایج ما به سایر رویکردهای توانبخشی شناختی قابل تعمیم است». این امر باید در مطالعات آینده بیشتر مورد بررسی قرار گیرد. اگر واقعاً اینطور باشد، این موضوع می تواند مکانیسمی را نشان دهد که بدون توجه به حوزه های شناختی تحت تأثیر بر پاسخ تأثیر می گذارد. دانشمندان خاطرنشان کردند که تنوع قابل توجه در عملکرد شناختی اولیه در میان بیماران ام اس محدودیت این مطالعه است. آنها بیان کردند که بیش از نیمی از بیماران (57.3٪) علائم آشکاری از اختلال شناختی را نشان دادند.
متخصصین حافظه همیشه سبز با ارائه به روزترین خدمات توانبخشی و توانمندسازی شناختی و ذهنی به بیماران مبتلا به ام اس کمک می کنند تا بر مشکلاتی نظیر عدم تمرکزو توجه ونقص حافظه فائق آیند و کیفیت زندگی آنها بهبود یابد.