هنگامی که مردم به بیماری آلزایمر و درمان احتمالی فکر می کنند، آمیلوئید و تجمع پلاک هایی که به قشر مغز حمله می کنند اغلب در ابتدا مطرح می شود. با این حال، دانشمندان دریافته اند که آلزایمر تحت تأثیر عوامل زیادی از جمله التهاب عصبی و متابولیسم مختل است.
هیچ درمانی وجود ندارد که به طور موثر بیماری آلزایمر را تغییر دهد زیرا این بیماری شامل بسیاری از مشکلات مختلف در بدن می شود. داروهایی که مشکلات خاصی را هدف قرار می دهند، به خوبی عمل نکرده اند. بنابراین، دانشمندان به دنبال درمان های جدیدی هستند که چندین مشکل را به طور همزمان هدف قرار می دهند، مانند التهاب در مغز. استفاده از سلول های بنیادی امیدوارکننده است زیرا آنها می توانند از طرق مختلف به مغز کمک کنند، مانند محافظت از آن، تغییر نحوه عملکرد سیستم ایمنی، و پاکسازی مواد مضر.
با پیوند سلولهای بنیادی عصبی انسان، محققان به رهبری پزشکی میشیگان حافظه را بهبود بخشیدند و التهاب عصبی را در مدل موش بیماری آلزایمر کاهش دادند و راه دیگری را برای درمان احتمالی پیشنهاد کردند.
کوین چن، سرپرست تیم تحقیق، استادیار بالینی جراحی مغز و اعصاب و اعصاب در پزشکی میشیگان، اظهار داشت که علیرغم ثابت ماندن سطح پلاک آمیلوئید، پیوند سلول های بنیادی عصبی انسان به مغز موش های مبتلا به بیماری آلزایمر اثرات مثبتی داشته است. این نشان میدهد که تمرکز بر کاهش التهاب عصبی، بدون توجه به پلاکهای آمیلوئید، میتواند یک رویکرد درمانی امیدوارکننده باشد.
محققان اظهار داشتند: «در تحقیقات قبلی ما متوجه شدیم که نوعی از سلول های مغز انسان به نام سلول های بنیادی عصبی می تواند حافظه موش های مبتلا به بیماری آلزایمر را تقویت کند. این سلول ها ماده ای به نام فاکتور رشد شبه انسولین-I تولید می کنند، برای مدت طولانی در مغز زنده می مانند و اثرات مثبتی بر سیستم ایمنی و محافظت از مغز دارند. در این مطالعه جدید، با مطالعه ژنهای بافت مغز پس از قرار دادن سلولهای بنیادی در موشهای مبتلا به بیماری آلزایمر ، نحوه عملکرد این سلولها را از نزدیک بررسی کردیم. هدف ما این بود که بفهمیم این سلولها چگونه از مغز محافظت میکنند و چه مکانیسمهایی درگیر هستند. ما دریافتیم که قرار دادن این سلول های بنیادی در موش ها حافظه آنها را بهبود می بخشد. وقتی به ژنهای مغز آنها نگاه کردیم، دیدیم که سلولهای بنیادی به کاهش اثرات تغییرات مرتبط با آلزایمر، به ویژه در بخشهایی از مغز که درگیر التهاب هستند، کمک میکنند. نتایج ما نشان می دهد که پیوند این سلول های بنیادی عصبی می تواند با کنترل التهاب در مغز به مغز موش های مبتلا به بیماری آلزایمر کمک کند».
علاوه بر این، این درمان با التهاب نرمال شده در میکروگلیا همراه بود، که سلولهای ایمنی ذاتی مغز هستند که با بیماری آلزایمر فعال میشوند. با پیشرفت بیماری، میکروگلیا و سیگنالهای التهابی آنها به از دست دادن نورون منجر میشود.
محققان شبکه عصبی پزشکی میشیگان برای درمان های نوظهور، سلول های بنیادی عصبی را در مناطق حافظه موش های تراریخته که حامل جهش های مرتبط با بیماری آلزایمر خانوادگی بودند، پیوند زدند. آنها سپس حافظه فضایی و توانایی های یادگیری موش های آزمایشی و کنترل را با استفاده از تکلیف ماز آبی موریس هشت هفته پس از پیوند ارزیابی کردند.
محققان دریافتند که موشهای مبتلا به آلزایمر که پیوند سلولهای بنیادی را دریافت کردهاند، منحنیهای یادگیری مشابه موشهای کنترل با حافظه و توانایی یادگیری طبیعی را نشان میدهند.
بررسیهای بیشتر با استفاده از ترانس کریپتومیکس فضایی، تکنیکی برای ارزیابی بیان ژن در مناطق مختلف مغز، بیش از 1000 ژن را شناسایی کرد که الگوهای بیان متفاوتی را در مناطق حافظه موشهای مبتلا به آلزایمر پس از پیوند نشان دادند و به سطوح مشابه با موشهای کنترل بازگشتند.
در تجزیه و تحلیل تغییرات بیان ژن به طور خاص در میکروگلیا، نشانگرهای ژنتیکی مرتبط با پیشرفت بیماری آلزایمر نیز به سطوح نزدیک به موشهای کنترل بازگردانده شدند. این نشان دهنده کاهش التهاب عصبی و پیشرفت بیماری است.
به گفته محققان، پیشرفتهای مشاهدهشده پس از پیوند سلولهای بنیادی در موش، قبل از پیشرفت به مدلهای حیوانی بزرگتر و در نهایت آزمایشهای انسانی، نیاز به بررسی بیشتر دارد.
اوا فلدمن، نویسنده ارشد گفت: «تحقیق ما بسیار مهم است و به حمایت از وعدههای درمانی سلولهای بنیادی در بیماریهای عصبی ادامه میدهد. این مطالعات پیش بالینی اولین گام مورد نیاز در مسیر درمان با سلول های بنیادی است.
بیشتر بخوانید : نقش پروتئین تائو در آلزایمر
منبع
https://medicalxpress.com/news/2024-04-stem-cells-memory-inflammation-alzheimer.html
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnagi.2023.1306004/full