مدل روانکاوی پویا به یکی از محافظ ترین بخش های روان ما اشاره دارد. در این مقاله از وب سایت حافظه همیشه سبز به بررسی آن می پردازیم.
روانکاوی اهمیت جنبه های شناختی، هیجانی و اجتماعی سلامت روان را تشخیص می دهد. جنبه های مختلفی مانند ناخودآگاه، سرکوب و تمایلات جنسی را در نظر می گیرد. علاوه بر این، از رویکردهای مختلفی برای مطالعه انسان ها استفاده می کند. مدل پویا یکی از آنهاست.
مدل پویای روانکاوی، رویکردی به شخصیت است که در زمان ایجاد آن بسیار نوآورانه بود. در واقع، با وجود انتقادات فراوان، هنوز هم امروز مورد بحث قرار می گیرد. ما قصد داریم این روش و اهمیت آن را در زمینه روانشناسی بررسی کنیم.
جنبه‌های خاصی برای ما انسان‌ها آنقدر ذاتی و ضروری هستند که معمولا از آنها اجتناب می کنیم؛ با این حال، روانکاوی دیدگاه دیگری ارائه می دهد. دیدگاهی که فراتر از یک شخصیت ایستا است.
مفروضات اساسی روانکاوی
- رفتار با انگیزه های ناخودآگاه میانجیگری می شود. ذهن دارای محتویات و فرآیندهایی است که غیرقابل دسترس آگاهی است، اما بر قضاوت ها، احساسات و رفتارها تأثیر می گذارد. از نظر فروید، ضمیر ناخودآگاه منبع اصلی رفتار انسان است.
- هیجانات بزرگسالان ریشه در تجربیات دوران کودکی دارند. تئوری روان پویایی بیان می کند که رویدادهای دوران کودکی تأثیر زیادی بر زندگی بزرگسالی دارند و بنابراین شخصیت را شکل می دهند. در واقع رویدادهایی که در دوران کودکی رخ می دهند، می توانند در ناخودآگاه باقی بمانند و در بزرگسالی مشکلاتی ایجاد کنند.
- هر رفتاری علتی دارد، حتی لغزش های زبان. روانکاوی به شدت جبرگرا است و معتقد است که رفتار کاملاً ناشی از عوامل ناخودآگاه است که ما کنترلی بر آنها نداریم. بنابراین افکار و احساسات ناخودآگاه را می توان به صورت لغزش های زبانی به ضمیر خودآگاه منتقل کرد.
- شخصیت از سه بخش اید، ایگو و سوپرایگو تشکیل شده است. اید جزء بدوی و غریزی شخصیت است. از تمام اجزای ارثی (بیولوژیکی) شخصیت موجود در بدو تولد تشکیل شده است. ایگو برای میانجیگری بین خواسته های اید و محدودیت های سوپرایگو رشد می کند. سوپرایگو شامل ارزش ها و اخلاقیات جامعه است که از والدین و دیگران آموخته شده است.
مدل روانکاوی پویا
زیگموند فروید، پدر روانکاوی، پزشک و متخصص مغز و اعصاب و همچنین نویسنده بزرگی بود. همانطور که بسیاری معتقدند، این نویسنده به موضوع جنسیت پرداخت. در واقع یکی از نظریه های او مربوط به شخصیت است. او برای پرداختن به شخصیت از مدل ها یا موضوعات زیر استفاده کرد: توپوگرافی، ساختاری، ژنتیکی، اقتصادی و پویا.
مدل پویای شخصیت متشکل از مکانیسم هایی است که در ذهن فرد ایجاد و با حرکت مشخص می شود. در واقع، آنها در جریان دائمی هستند: مکانیسم هایی که به دنبال بازداری هستند و مکانیسم هایی که به دنبال رضایت هستند. این مدل شامل تضاد بین نیروهایی است که در ذهن ما رخ می دهد.
یک پویایی روانی وجود دارد که ما را تنظیم می کند تا بتوانیم سازگار شویم. در این مدل، فروید پیشنهاد می‌کند که سلامت روان به دفاع‌ها و خود تحریمی‌هایی که داریم بستگی دارد و مشروط به ارضای انگیزه‌های ماست.
مکانیسم های دفاعی بر اساس مدل پویا
پویایی روانی که سعی می کند ما را به سازگاری برساند به عنوان یک مکانیسم دفاعی شناخته می شود. بر اساس روانکاوی فرویدی، این یکی از اجزای مدل پویای شخصیت است. مکانیسم های دفاعی روش هایی هستند که ما برای مقابله با اضطراب خود داریم و ممکن است از عوامل مختلفی ناشی شوند. چندین مکانیسم دفاعی وجود دارد. مثلا:
- سرکوب. ما از آن عمدتاً برای محصور کردن آنچه که غیرقابل قبول می‌دانیم استفاده می‌کنیم و سعی می‌کنیم بقیه اعمال یا افکارمان را آلوده نکنیم.
- جابه جایی. مکانیسمی که در آن بار احساسی منبعی به سمت منبع دیگری هدایت می‌شود که توسط وجدان ما قابل قبول‌تر است.
- واکنش وارونه. زمانی اتفاق می‌افتد که ما انگیزه‌های مخالف آن‌هایی را که تجربه می‌کنیم، اتخاذ کنیم. بطور مثال شما نسبت به کسی که به شدت از او متنفرید، رفتاری بینهایت دوستانه در پیش می گیرید تا احساسات منفی تان را مخفی نگاه دارید.
- دوتکه کردن. تقسیم روان ما به دو بخش قابل قبول و غیر قابل قبول.
- فرافکنی. انتقال غیرقابل قبول به موضوع یا موقعیت دیگری. برای مثال، اگر شما به شدت از کسی بدتان بیاید، ممکن است به جای آن فکر کنید که دیگران شما را دوست ندارند.
- بازگشت. فرار و ارائه ویژگی های یک حالت تکاملی قبلی.
اینها تنها بخشی از مکانیسم های دفاعی است که توسط فروید فرموله شده است. با این حال، بسیاری دیگر نیز وجود دارد. مثلاً تصعید یا والایش، انکار، درون گرایی، شوخ طبعی، جبران، انزوا، روشنفکری، تثبیت، عقلانی سازی و غیره.
اهمیت مدل روانکاوی پویا
این مدل در حوزه روانشناسی ضروری بوده و هست. در واقع، از بدو پیدایش، ایده‌های مکانیسم‌های دفاعی پذیرفته شد و جریان‌های مختلف روان‌شناختی امروزه از این اصطلاح استفاده می‌کنند.
مدل پویا دیگر به روشی پیچیده مانند قبل مورد توجه قرار نمی گیرد. گفته می شود، به طور کلی تشخیص داده شده است که ما از فرآیندهای خاصی برای فرار از اضطراب خود استفاده می کنیم و این فرآیندها معمولاً مسیرهای ناخودآگاه را دنبال می کنند.
آنا فروید کتابی با عنوان ایگو و مکانیسم های دفاعی نوشت و در آن به بررسی این نظریه ادامه داد. دامنه آن چنان بود که سایر رویکردهای نظری روانشناسی نیز بر این مکانیسم ها تأکید می کنند، هرچند از منظری دیگر. به عنوان مثال، روانشناسی شناختی.
امروزه فهرست طولانی از مکانیسم های دفاعی وجود دارد که احتمالاً بدون مشارکت زیگموند فروید میسر نبود. بدون شک مکانیسم های دفاعی یکی از میراث هایی است که فروید برای ما به جا گذاشته است. به لطف او، ما این فرآیندها را تشخیص می دهیم که به ما کمک می کند رفتار قابل قبولی داشته باشیم و زندگی مان را متعادل تر کنیم. گفته می شود، آنها همچنین می توانند شمشیرهای دولبه باشند که به ما کمک می کنند آنچه را که آگاهی ما غیرقابل قبول می داند، پنهان کنیم.
