دمانس (زوال عقل) از دست دادن پیشرونده توانایی های شناختی مانند حافظه است که به اندازه کافی قابل توجه است که بر فعالیت های روزانه فرد تأثیر بگذارد.
این بیماری می تواند توسط تعدادی از بیماری های مختلف، از جمله آلزایمر، که شایع ترین شکل است، ایجاد شود. دمانس به دلیل از دست دادن نورون ها در یک دوره زمانی طولانی ایجاد می شود. از آنجایی که تا زمان ظهور علائم، تغییرات زیادی در مغز اتفاق افتاده است، بسیاری از دانشمندان بر روی مطالعه عوامل خطر و محافظت کننده برای این بیماری تمرکز کرده اند.
یک عامل خطر یا برعکس، یک عامل محافظتی، وضعیت یا رفتاری است که خطر ابتلا به یک بیماری را افزایش یا کاهش می دهد، اما هیچ یک از نتایج را تضمین نمی کند. برخی از عوامل خطر بیماری آلزایمر و زوال عقل، مانند سن یا ژنتیک، قابل تغییر نیستند، اما چندین عامل دیگر وجود دارد که می‌توانیم بر آنها تأثیر بگذاریم، به ویژه عادات سبک زندگی و تأثیر آنها بر سلامت کلی ما.
این عوامل خطر عبارتند از افسردگی، عدم فعالیت بدنی، انزوای اجتماعی، فشار خون بالا، چاقی، دیابت، مصرف بیش از حد الکل و سیگار کشیدن و همچنین خواب بدون کیفیت.
ما بیش از 10 سال است که تحقیقات خود را بر روی مسئله خواب متمرکز کرده ایم، به ویژه در زمینه مطالعه قلب فرامینگام. در این مطالعه کوهورت مبتنی بر جامعه بزرگ، که از دهه 1940 ادامه دارد، سلامت شرکت‌کنندگان بازمانده تا به امروز مورد بررسی قرار گرفته است. به عنوان محققین در پزشکی خواب و اپیدمیولوژی، ما در تحقیق درباره نقش خواب و اختلالات خواب در پیری شناختی و روانی مغز تخصص داریم.
به عنوان بخشی از تحقیقات خود، خواب افراد 60 ساله و بالاتر را بررسی و تجزیه و تحلیل کردیم تا ببینیم چه کسانی به زوال عقل مبتلا شده اند.
خواب به عنوان عامل خطر یا محافظ در برابر دمانس
به نظر می رسد خواب نقش اساسی در تعدادی از عملکردهای مغز مانند حافظه دارد. بنابراین خواب با کیفیت خوب می تواند نقشی حیاتی در پیشگیری از زوال عقل ایفا کند.
خواب برای حفظ ارتباطات خوب در مغز مهم است. اخیراً، تحقیقات نشان داده است که به نظر می‌رسد خواب عملکردی مشابه عملکرد یک کامیون زباله برای مغز دارد: خواب عمیق می‌تواند برای از بین بردن ضایعات متابولیک از مغز، از جمله پاک کردن پروتئین‌های خاص، مانند پروتئین‌هایی که در مغز افراد مبتلا به آلزایمر انباشته می‌شوند، حیاتی باشد.
با این حال، ارتباط بین خواب عمیق و دمانس هنوز باید روشن شود.
خواب عمیق چیست؟
در طول خواب شبانه، ما چندین مرحله خواب را پشت سر می گذاریم که یکی پس از دیگری و تکرار می شود.
خواب بدون حرکت سریع چشم (NREM) به خواب بدون حرکت سریع چشم سبک (مرحله۱)، خواب بدون حرکت سریع چشم (مرحله ۲) و خواب عمیق بدون حرکت سریع چشم که خواب موج آهسته (مرحله ۳) نیز نامیده می شود، تقسیم می شود. دومی با چندین عملکرد ترمیمی همراه است. بعد، خواب با حرکت سریع چشم (REM) مرحله ای است که عموماً با واضح ترین رویاها همراه است. اگر تمام دوره های خواب مرحله ۳را با هم جمع کنیم، یک بزرگسال معمولاً حدود 15 تا 20 درصد از هر شب را در خواب عمیق می گذراند.
چندین تغییر خواب در بزرگسالان رایج است، مانند رفتن به رختخواب و زودتر بیدار شدن، خوابیدن برای مدت زمان کوتاه تر و عمیق تر، و بیدار شدن بیشتر در طول شب.
از دست دادن خواب عمیق با دمانس مرتبط است
شرکت کنندگان در مطالعه قلب فرامینگهام با استفاده از یک ضبط خواب – معروف به پلی سومنوگرافی – در دو نوبت، با فاصله تقریباً پنج سال، در سال های 1995-1998 و دوباره در سال های 2001-2003 مورد ارزیابی قرار گرفتند.
بسیاری از افراد در طول سال‌ها خواب عمیق آرام شان کاهش یافت، همانطور که با افزایش سن انتظار می‌رود. برعکس، میزان خواب عمیق در برخی افراد ثابت یا حتی افزایش یافت.
تیم محققان ما از مطالعه قلب فرامینگهام، 346 شرکت‌کننده 60 ساله و بالاتر را به مدت 17 سال دیگر دنبال کردند تا ببینند چه کسانی به زوال عقل مبتلا شده‌اند و چه کسانی نه.
از دست دادن تدریجی خواب عمیق در طول زمان با افزایش خطر دمانس، صرف نظر از علت، و به ویژه دمانس نوع آلزایمر مرتبط بود. این نتایج مستقل از بسیاری دیگر از عوامل خطرزا برای زوال عقل بود.
اگرچه نتایج ما ثابت نمی کند که از دست دادن خواب عمیق باعث زوال عقل می شود، اما نشان می دهد که می تواند یک عامل خطر در افراد مسن باشد. سایر جنبه های خواب نیز ممکن است مهم باشند، مانند مدت زمان و کیفیت آن.
راهکارهایی برای بهبود خواب عمیق
با دانستن تأثیر کمبود خواب عمیق بر سلامت شناختی، از چه راهکارهایی می توان برای بهبود آن استفاده کرد؟
اول از همه، اگر مشکل خواب دارید، بهتر است با پزشک خود صحبت کنید. بسیاری از اختلالات خواب به ویژه تشخیص داده نشده از طریق رویکردهای رفتاری (به عنوان مثال غیر دارویی) قابل درمان هستند.
اتخاذ عادات خواب خوب می تواند کمک کند، مانند رفتن به رختخواب و بیدار شدن در زمان های ثابت یا اجتناب از نور روشن یا آبی در رختخواب، مانند صفحه نمایش.
همچنین می توانید از مصرف کافئین خودداری کنید، مصرف الکل خود را محدود کنید، وزن سالم خود را حفظ کنید، در طول روز فعالیت بدنی داشته باشید و در محیطی راحت، تاریک و آرام بخوابید.
نقش خواب عمیق در پیشگیری از زوال عقل باید مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. تشویق به خواب با عادات خوب سبک زندگی می تواند به ما کمک کند به روشی سالم تر پیر شویم.
