اختلال استرس یا اضطراب پس از سانحه (PTSD) چیست؟ + درمان

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، یک اختلال روانپزشکی است که ممکن است در افرادی رخ دهد که تجربه یک رویداد آسیب زا مانند یک بلای طبیعی، یک حادثه جدی، یک عمل تروریستی، جنگ/مبارزه، یا تجاوز جنسی را داشته اند و یا شاهد این رویدادها بوده اند و یا در معرض تهدید مرگ، خشونت جنسی یا آسیب جدی قرار گرفته اند.

این اختلال در گذشته با نام های زیادی مانند «شوک شِل» در سال های جنگ جهانی اول و «خستگی رزمی» پس از جنگ جهانی دوم شناخته شده است، اما اختلال استرس پس از سانحه فقط برای سربازان جنگ اتفاق نمی افتد. این اختلال می تواند در همه افراد، از هر قومیت، ملیت یا فرهنگی و در هر سنی رخ دهد. همچنین تقریباً 3.5 درصد از بزرگسالان ایالات متحده را هر ساله تحت تأثیر قرار می دهد و تخمین زده می شود که از هر 11 نفر یک نفر در طول زندگی خود به این اختلال مبتلا می شود. زنان دو برابر مردان در معرض ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه هستند. سه گروه قومی – لاتین تبارهای ایالات متحده، آمریکایی های آفریقایی تبار و سرخپوستان آمریکایی – به طور نامتناسبی تحت تأثیر قرار می گیرند و نسبت به سفیدپوستان غیرلاتینی نرخ بالاتری از این ناهنجاری را دارند.

افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه افکار و احساسات شدید و آزاردهنده مرتبط با تجربه خود دارند که مدت ها پس از پایان رویداد آسیب زا، باقی می ماند. آنها ممکن است این رویداد را از طریق فلاش بک یا کابوس، دوباره زنده کنند. آنها ممکن است احساس غم، ترس، عصبانیت، جدایی از دیگران یا بیگانگی با افراد دیگر را تجربه کنند. افراد مبتلا ممکن است از موقعیت ها یا افرادی که رویداد آسیب زا را به آنها یادآوری می کند اجتناب کنند و ممکن است واکنش های منفی شدیدی نسبت به چیزی معمولی مانند صدای بلند یا لمس تصادفی داشته باشند.

تشخیص این بیماری مستلزم قرار گرفتن در معرض یک رویداد تروماتیک ناراحت کننده است. با این حال، قرار گرفتن در معرض رویداد می تواند غیر مستقیم و نه دست اول باشد. به عنوان مثال، می تواند به دلیل مرگ خشونت آمیز یکی از اعضا خانواده یا دوست نزدیک رخ دهد. همچنین می تواند در نتیجه قرار گرفتن مکرر در معرض جزئیات وحشتناک تروما باشد، مانند افسران پلیسی که در معرض جزئیات موارد کودک آزاری قرار می گیرند.

علائم و تشخیص

علائم به چهار دسته زیر تقسیم می شوند. علائم خاص می تواند از نظر شدت متفاوت باشد.

۱- یادآوری افکار مزاحم مانند خاطرات تکراری و غیرارادی. رویاهای ناراحت کننده؛ یا فلاش بک به رویداد آسیب زا. فلاش بک ها ممکن است به قدری واضح باشند که افراد احساس کنند تجربه آسیب زا را دوباره زندگی می کنند یا آن را جلوی چشمان خود می بینند.

۲- اجتناب: اجتناب از یادآوری رویداد آسیب زا ممکن است شامل اجتناب از افراد، مکان‌ها، فعالیت‌ها، اشیاء و موقعیت‌هایی باشد که ممکن است باعث ایجاد خاطرات ناراحت‌کننده شوند. افراد ممکن است سعی کنند از یادآوری یا فکر کردن در مورد رویداد آسیب زا اجتناب کنند. آنها ممکن است از صحبت کردن در مورد آنچه اتفاق افتاده یا بیان احساسشان خودداری کنند.

۳- تغییرات در شناخت و خلق و خو: ناتوانی در به خاطر سپردن جنبه های مهم رویداد آسیب زا، افکار و احساسات منفی که منجر به باورهای مستمر و تحریف شده در مورد خود یا دیگران می شود (مثلاً «من بد هستم»، «به هیچ کس نمی توان اعتماد کرد»). افکار تحریف شده در مورد علت یا پیامدهای رویداد که منجر به سرزنش نادرست خود یا دیگران می شود. ترس مداوم، وحشت، خشم، گناه یا شرم؛ علاقه کمتر به فعالیت هایی که قبلاً از آنها لذت می بردید. احساس جدایی از دیگران، بیگانگی با افراد یا ناتوانی در تجربه احساسات مثبت (خلاء شادی یا رضایت).

۴- تغییرات در برانگیختگی و واکنش: برانگیختگی و علائم واکنشی ممکن است شامل تحریک پذیری و طغیان خشم باشد. رفتار بی پروا یا به شیوه ای خود ویرانگر؛ بیش از حد مراقب محیط اطراف بودن به روشی مشکوک؛ به راحتی مبهوت شدن؛ یا داشتن مشکل در تمرکز یا خواب.

بسیاری از افرادی که در معرض یک رویداد آسیب زا قرار می گیرند، در روزهای پس از آن رویداد، علائمی را مشابه آنچه در بالا توضیح داده شد، تجربه می کنند. با این حال، برای اینکه یک فرد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه تشخیص داده شود، علائم باید بیش از یک ماه طول بکشد و باید باعث ناراحتی یا مشکلات قابل توجهی در عملکرد روزانه فرد شود. بسیاری از افراد در عرض سه ماه پس از ضربه دچار علائم می شوند، اما علائم ممکن است دیرتر ظاهر شوند و اغلب برای ماه ها و گاهی اوقات سال ها باقی می مانند. اختلال استرس پس از سانحه اغلب با سایر شرایط مرتبط مانند افسردگی، مصرف مواد، مشکلات حافظه و سایر مشکلات سلامت جسمی و روانی رخ می دهد.

کودکان و نوجوانان

در افراد 6 سال یا کمتر، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

شب ادراری پس از یادگیری استفاده از سرویس بهداشتی
ناتوانی در صحبت کردن
چسبیدن به یک بزرگسال

در سنین 5 تا 12 سالگی، ممکن است کودک فلاش بک نداشته باشد و در به خاطر سپردن قسمت هایی از رویداد مشکلی نداشته باشد. با این حال، ممکن است آن را به ترتیب دیگری به یاد بیاورند یا احساس کنند که نشانه ای وجود دارد که قرار است اتفاق بیفتد.

آنها همچنین ممکن است آسیب وارده را به نمایش بگذارند یا آن را از طریق بازی، تصاویر و داستان بیان کنند. ممکن است کابوس ببینند و تحریک پذیر باشند. ممکن است رفتن به مدرسه یا گذراندن وقت با دوستان یا مطالعه برای آنها سخت باشد.

از سن 8 سالگی و بالاتر، کودکان معمولاً واکنش‌های مشابهی نسبت به بزرگسالان نشان می‌دهند.

بین سنین 12 تا 18 سالگی، فرد ممکن است رفتار مخرب یا بی احترامی، تکانشی یا پرخاشگرانه از خود نشان دهد.

آنها ممکن است به دلیل عدم رفتار متفاوت در طول رویداد احساس گناه کنند یا ممکن است به فکر انتقام باشند.

کودکانی که مورد آزار جنسی قرار گرفته اند ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

احساس ترس، غم، اضطراب و انزوا
احساس کم ارزشی برای خود
رفتار پرخاشگرانه
رفتار جنسی غیرعادی
صدمه به خودشان
سوء استفاده از مواد مخدر یا الکل

علل اختلال استرس پس از سانحه

این اختلال می تواند پس از یک رویداد آسیب زا ایجاد شود.

مثالها عبارتند از:

رویارویی نظامی
بلایای طبیعی
تصادفات جدی
حملات تروریستی
از دست دادن یکی از عزیزان، خواه این خشونت باشد یا نباشد
تجاوز جنسی یا سایر انواع سوء استفاده
حمله شخصی
قربانی جنایت بودن
دریافت یک تشخیص تهدید کننده زندگی مانند سرطان
هر موقعیتی که باعث ترس، شوک، وحشت یا درماندگی شود

عوامل خطر

هنوز مشخص نیست که چرا برخی از افراد دچار اختلال استرس پس از سانحه می شوند در حالی که برخی دیگر مبتلا نمی شوند. با این حال، عوامل خطر زیر ممکن است شانس تجربه علائم را افزایش دهند:

داشتن مشکلات زیاد پس از یک رویداد، به عنوان مثال، از دست دادن یکی از عزیزان و از دست دادن شغل

عدم حمایت اجتماعی پس از یک رویداد
داشتن سابقه مشکلات روانی یا مصرف مواد
تجربه قبلی سوء استفاده، به عنوان مثال، در دوران کودکی
داشتن سلامت جسمانی ضعیف قبل یا در نتیجه یک رویداد

برخی از عوامل فیزیکی و ژنتیکی ممکن است نقش داشته باشند. اینها ممکن است بر شانس داشتن اضطراب، افسردگی و اختلال استرس پس از سانحه تأثیر بگذارند.

ساختار مغز: اسکن مغز نشان داده است که هیپوکامپ در افراد مبتلا به این بیماری در مقایسه با سایرین متفاوت به نظر می رسد. هیپوکامپ در پردازش احساسات و خاطرات نقش دارد و می تواند بر احتمال فلاش بک تاثیر بگذارد.

پاسخ به استرس: به نظر می رسد سطوح هورمون هایی که به طور معمول در شرایط جنگ یا گریز آزاد می شوند در افراد مبتلا به این بیماری متفاوت است.

جنسیت: این عامل ممکن است نقش داشته باشد. مطالعات نشان می دهد در حالی که مردان بیشتر در معرض خشونت هستند، زنان شانس بیشتری برای ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه دارند.

چه چیزی خطر را کاهش می دهد؟

دانشمندان در حال بررسی عوامل تاب آوری هستند که ممکن است به افراد کمک کند به طور مؤثرتری از این بیماری بهبود یابند یا از آن اجتناب کنند.

این موارد شامل:

داشتن یا جستجوی حمایت دیگران
داشتن یا توسعه راهبردهای مقابله ای
توانایی فرد برای داشتن احساس خوب در مورد نحوه عملکرد خود در هنگام مواجهه با مشکل

درمان اختلال استرس یا اضطراب پس از سانحه

درمان معمولاً شامل روان درمانی و مشاوره، دارو درمانی یا ترکیبی است.

گزینه های روان درمانی به طور ویژه برای مدیریت رویداد آسیب زا طراحی شده است.

آنها عبارتند از:

درمان پردازش شناختی (CPT)

که به عنوان بازسازی شناختی نیز شناخته می شود، فرد یاد می گیرد که چگونه در مورد چیزها به روشی جدید فکر کند. تصور ذهنی از رویداد آسیب زا ممکن است به آنها کمک کند تا از طریق آسیب، کنترل ترس و پریشانی را به دست آورند.

مواجهه درمانی

صحبت مکرر در مورد رویداد یا رویارویی با علت ترس در یک محیط امن و کنترل شده ممکن است به فرد کمک کند تا احساس کند کنترل بیشتری بر افکار و احساسات خود دارد. با این حال، اثربخشی این درمان مورد تردید قرار گرفته است و باید با احتیاط انجام شود، در غیر این صورت ممکن است خطر بدتر شدن علائم وجود داشته باشد.

نکات خودیاری

مقابله فعال، بخش کلیدی بهبودی است. این کار فرد را قادر می سازد تا تأثیر رویدادی را که تجربه کرده است بپذیرد و برای بهبود وضعیت خود اقدام کند.

موارد زیر می تواند به این امر کمک کند:

بالا بردن اطلاعات در مورد این اختلال و درک اینکه پاسخ مداوم، طبیعی است و بهبودی زمان می برد.
پذیرفتن این نکته که درمان لزوماً به معنای فراموش کردن نیست، بلکه به تدریج از علائم ناراحتی می‌کاهد و به توانایی کنار آمدن با خاطرات بد کمک می‌کند.